روایی سازه، دشوارترین و ارزشمندترین نوع روایی است. نمایان گر آن است که ابزار اندازه گیری تا چه اندازه یک سازه یا خصیصه مورد نظر را که مبنای نظری دارد می سنجد. به عبارتی، روایی سازه بر آن دارد که نتایج به دست آمده کاربرد سنجشیها چه حد با نظریه های که آزمون براساس آنها طراحی شده، سازگاری دارد؟ و اینکه آیا اندازه گیری به عمل آمده، مفهوم را براساس نظریه یا نظریه های مربوط، انعکاس می دهد؟
آنچه در سازه اهمیت دارد این است که:
در بررسی روایی سازه باید به تدوین فرضیه هایی درباره:
مفاهیم اندازه گیری شده، آزمون این فرضیه ها و محاسبه این همبستگی نتایج با اندازه گیری اولیه پرداخت.
اگر ضریب همبستگی حاصله بالا باشد اعتبار سازه افزایش می یابد.
ولی اگر همبستگی معنا دار نباشد، علل مرتبط را می توان به عواملی چون:
اشکال در جمع آوری اطلاعات، نادرست بودن پیش بینی و فرضیه ها و اینکه ابزار، خصیصه مورد نظر را اندازه گیری نمی کند، نسبت داد.
مراحل تعیین روایی سازه عبارتند از:
الف) تعیین چارچوب نظری مفاهیم (تعریف دقیق سازه و مشخص کردن ابعاد آن و تدوین رابطه نظری آن):
ب) تهیه آزمونی برای اندازه گیری آن:
ج) بررسی روابط عینی و تجربی بین ابزارهای سنجش یک مفهوم:
د) تفسیر شواهد تجربی بر اساس روایی سازه ابزار.
در نتیجه باید مشخص شود که:
گویه ها یا اقلام ابزار گردآوری شده تا چه حد بر محور یک سازه نظری گرد می آیند و با هم همبستگی یا تفاوت دارند.
اگر روابط بین آن ها وجود داشت، آزمون مورد نظر، دارای روایی سازه است.
نکته آخر اینکه در روایی سازه، ابزار پیمایش بیشتر شبیه آزمون فرضیه است تا محاسبه ضریب ھمبستگی.
روش آماری تحلیل عاملی و نیز تحلیل خوشه ای برای احراز روایی سازه، ابزار مناسبی است.